Ilmu Tatabahasa 3: Sintaksis 1: Binaan Ayat.

Definisi Sintaksis:  
Bidang ilmu yang mengkaji proses pembinaan ayat. Sintaksis juga bermaksud bidang yang mengkaji hukum atau rumus tatabahasa yang mendasari kaedah penggabungan dan penyusunan perkataan atau kelompok perkataan untuk membentuk ayat dalam sesuatu bahasa.

A. Binaan Ayat.

1. Ayat ialah suatu bentuk bahasa yang TERBINA dengan adanya sekumpulan kata yang tersusun dalam dua bahagian iaitu SUBJEK dan PREDIKAT.

2. Jumlah ayat tidak terbatas, namun semua itu terbahagi kepada DUA golongan sahaja, iaitu:

AYAT INTI (AYAT DASAR) dan AYAT TRANSFORMASI.

3. AYAT INTI ialah AYAT DASAR yang paling sederhana bentuknya dan merupakan AYAT TUNGGAL, yakni terdiri daripada satu subjek dan satu predikat. 

Contohnya:
(a) Orang itu / guru.

(b) Dia / di rumah.

(c) Rumah itu / besar sekali.

(d) Ali / duduk di situ.

(e) Anjing / mengejar kucing.

4. AYAT TRANSFORMASI pula ialah ayat lain yang kebanyakannya berasal daripada ayat inti (ayat dasar), tetapi dengan bentuk yang berubah, atau sekurang-kurangnya maksudnya berubah. 

Contohnya:

(a) Orang itu bukan guru.(bentuknya sama tapi maksudnya lain)

(b) Dia di rumah?(bentuknya sama tetapi maksudnya berubah menjadi ayat tanya)

(c) Besar sekali rumah itu. (maksudnya sama tetapi bentuknya berubah menjadi ayat songsang)

(d) Duduklah di situ. (bentuk dan maksudnya berubah menjadi ayat perintah)

(e) Kucing itu dikejar anjing. (maksudnya sama tetapi bentuknya berubah menjadi ayat pasif)

5. Dalam bahasa Melayu terdapat EMPAT pola ayat dasar.

Secara ringkasnya, empat pola ayat dasar tersebut seperti berikut:

Pola 1 - Frasa Nama + Frasa Nama (FN + FN)

Contoh Ayat : Abdullah (FN) pelajar Sekolah Menengah Teknik Shah Alam.(FN)

Pola 2 - Frasa Nama + Frasa Kerja (FN + FK)

Contoh Ayat : Pengetua (FN) sedang berucap. (FK)

Pola 3 - Frasa Nama + Frasa Adjektif (FN + FA)

Contoh Ayat : Era Fazira (FN) sungguh cantik. (FA)

Pola 4 - Frasa Nama + Frasa Sendi (FN + FK)

Contoh Ayat : Ibu pejabat syarikat kami (FN) di Kuala Lumpur. (FS)

*Bersambung pada entri akan datang dengan tajuk Sintaksis 2: Jenis Ayat.